Su izolasyon malzemeleri
MALZEMELERTEKNİK BİLGİ
Su Yalıtımı – Su Yalıtım Malzemeleri ve Uygulamaları
Su Yalıtımı Nedir?
Su yalıtımı, inşaat alanında yapıların, yağış suları, zemin nemi ve suyu, basınçlı ve basınçsız su, su buharı gibi her türlü su kaynağına karşı korunması amacıyla alınan önlemler, yapılan çalışmalardır. Su yalıtım çalışmaları ve alınan önlemler yapı, insan sağlığı ve konforu açısından büyük önem taşımaktadır.
Suyun yapıya ulaşmasını engellemek ya da yapıdan uzaklaştırmak için yapılan su yalıtımının yapının ömrünü uzatmasının yanında deprem karşısında dayanıklığını korumasını da sağlamaktadır.
Suların yapılara verdiği zararlara genel olarak yapılarda meydana gelen, estetiği bozan ve gözle görünen hasarlardan aşina olsak da yaşanan depremler suyun yapılara can güvenliğini etkileyecek düzeyde verdiği büyük zararları da anlamamıza imkan vermiştir. Yapı bileşenleri ileri derecede korozyona uğramış bir yapının şiddetli bir deprem etkisinde ayakta kalabilmesi mümkün değildir.
korozyon-bina-img
Bir yapının üretim sürecinde su yalıtımının eksik uygulması ya da hiç uygulanmaması, yapının yapının servis ömrünü azaltmakla kalmaz, çevresi ve yaşayan kullanıcıları için de can ve mal güvenliği tehdidi oluşturur
Su yalıtımının görevi, suyun yapıya veya bir kısmına veya kapsadığı hacimlere zarar vermesini önlemektir. Su izolasyonunun görevlerinden bir diğeri de, toprakta bulunan ve yer altı suları ile yapıya ulaşan kimyasal maddelerden yapıyı korumaktır.
Su Yalıtım Malzemeleri
Su yalıtım malzemeleri oldukça çeşitlilik göstermektedir. Su yalıtım malzemelerini işlevlerine göre;
Yüzeysel su yalıtım malzemeleri,
Yapısal su yalıtım malzemeleri şeklinde gruplandırmak mümkündür.
Bu malzemeler de, kendi aralarında çeşitlilik göstermektedir.
1-Yüzeysel Su Yalıtımı Uygulamaları
Yapı yüzeyi ile suyun bulunduğu ortam arasında kesintisiz olarak yapılan su yalıtımında kullanılan malzemeler bu yüzeysel su yalıtımı uygulamalarına girmektedir. Bunlar:
Sürme tip su yalıtım malzemeleri,
Serme tip su yalıtım malzemeleri,
sürme-yalıtım-img
Sürme Tipi Su Yalıtım Malzemeleri
Uygulanacak sahada malzeme, uygun karıştırıcılar ile karıştırılarak hazırlanır. Sürme tip su yalıtım malzemelerinin kullanıma hazır halde olan türleri de özel incelticiler ile inceltilerek kullanılır. Bu malzemeler yüzeye direkt mala, rulo, veya fırça ile sürülerek veya püskürterek uygulanır. Sıvı ve toz halde tedarik edilebilir. Toz haldeki malzemeler içeriklerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.
Çimento esaslı su yalıtım malzemeleri: Toz bileşeni çimento esaslı olup, tek bileşenlidir. Su ile karıştırılarak malzeme sürülebilir hale getirilir. İki bileşenli olan malzemeler ayrı paketler halindedir. Sıvı ve toz bileşenden oluşur.
Bitüm esaslı malzemeler: Bir veya iki bileşenli tipleri vardır. Bir bileşenin bitüm olması gerekir. Kullanıma hazır tek bileşenli tipleri mevcuttur. İki bileşenli tiplerinde ise ikinci bileşen priz hızlandırıcı ve sertleştirici olarak karışıma katılır. Mala, fırça ile sürülerek veya özel teçhizat ile püskürtülerek sadece suyun geldiği dış (pozitif) taraftan uygulanırlar. Temel ve toprak ile temas halindeki perde duvarlarının yalıtımı ve bohçalama yapılırken bitüm örtülere astar olarak yapılan uygulamalar başlıca kullanım alanlarıdır.
Likit haldeki bitüm esaslı malzemeler: Normal sıcaklıkta akıcı halde olan asfaltlardır. Kendi aralarında üçe ayrılırlar:
Asfalt solüsyonları: Bitümlü malzemenin seyreltilip sıvı hale gelmesiyle elde edilir. Astar amaçlı ve soğuk olarak uygulanır. Astar; sıva, beton, gaz beton, şap, çimento yonga levhalar üzerine, ahşap ve metal yüzeyler uygulanır. Asfalt solüsyonlar, toprak altında kalan metal yüzeylerin korozyona karşı korumak içinde kullanılır.. Bu uygulama için 1 m3 suya 1 kg konularak karışım hazırlanır. Yalıtım yapılacak yüzeye 3 kat sürülür. Betonarme yüzeylerin sülfatlı zeminlerdeki korunumu içinse aynı şekilde karışım hazırlanarak uygulama yapılır.
Asfalt emülsiyonları: Soğuk olarak ve su ile seyreltilip kullanılırlar. Beton ve gaz beton yüzeylerde astar olarak sürülürler. Metal yüzeylere asfalt emülsiyonlar sürülemez.
Kreozot: Metal ve ahşap yüzeylerde zift esaslı malzemeler ile su yalıtımı yapılacaksa astar olarak kreozot kullanılır. Kreozot, solüsyon tipinde bir malzemedir. Kahve siyah renkli yakıcı kokulu bir sıvıdır. Kömürden elde edilen ham katranın 2350 °C de kaynatılmasından elde edilir
Pasta halindeki kauçuk/bitüm esaslı malzemeler: Malzeme bir bileşenli veya iki bileşenlidir. İki bileşenli olduğunda ikinci bileşen priz hızlandırıcı ve sertleştirici olarak karışıma eklenir. Uygulanacak alan kuru ya da hafifi nemli olmalıdır. Beton, sıva, şap, metal, tahta, gaz beton vb. yüzeyler üzerinde de oldukça etkilidir. Esnek olmaları nedeni ile uygulamaları kolaydır. Bu sayede, mekanik darbelere karşı direnç gösterip, bina hareketlerini tolere ederler. Taşıyıcılı olarak da uygulanabilir. Bunun yanında toprak altında balkon, bahçe, teras, ıslak hacimlerde, eski bitümlü membran yüzeylerde, yatayda ve düşeylerde uygulanması olumlu sonuç verir.
Poliüretan esaslı malzemeler: Binalarda pozitif taraftan temel yalıtımında, otopark çatı teras, ve bahçe yalıtımlarında kullanılır. Beton yüzeye sürülerek uygulanır. Kürlerini tamamladıktan sonra bir süre elastik kalır. Bu tür malzemeler % 400’lere varan oranlarda elastiktir ve çatlak köprüleme özelliğine sahiptirler. Tek veya çift bileşenli, UV (ultra viyole) ışınlarına dayanıklı ve dayanıksız olan tipleri vardır. Poliüretan esaslı sürme malzemelerin kullanılmadan önce yüzeye astar sürülmesi gereklidir
Akrilik esaslı malzemeler: Akrilik esaslı bir malzemeler beton yüzeye sürülerek veya püskürtülerek uygulanır. Su ile seyreltilerek kullanılır. Bir kat astar üzerine en az üç kat, gerekirse de taşıyıcı takviyeli uygulama yapılır. Bu malzemenin UV ışınlarına dayanıklı olan ve olmayan türleri vardır. Teras, ıslak hacim gibi yerlerin su yalıtımında kullanılır. Eğer yüzey çok çatlaklı ise taşıyıcı takviyesi ile uygulanması önerilir. Akrilik malzemeler kürünü tamamladıktan sonra daima elastik kalır.
Serme Tip Su Yalıtım Malzemeler
Astar sürülen yüzeylere serilip genellikle şalümo tekniği yapıştırılarak uygulanır. Yatay ve düşey yüzeylere rahatlıkla uygulanabilen son derece ekonomik su yalıtım malzemeleridir. Serme tip malzemeler, bitümlü su yalıtım örtüleri ve Plastik veya kauçuk esaslı su yalıtım örtüleri olmak üzere iki çeşittir.
Bitümlü Su Yalıtım Örtüleri: Bir taşıyıcının alt ve üst yüzeyinin fabrika ortamında homojen olarak bitümle kaplanması ile bitümlü su yalıtım örtüleri oluşur. Yarı katı veya sıvı haldeki bitümün standart kalınlıkta uygulanması için taşıyıcı kullanılır. Kullanılan taşıyıcının bir başka görevi de su yalıtım örtülerine çekme dayanımı, esneklik vb. fiziksel özellikler kazandırmaktır. Taşıyıcı katman olarak genellikle cam tülü, cam dokuma veya polyester keçe kullanılabilir. Okside bitümlü örtülerin ülkemizde kullanımı azdır. Çatıda ve ya temelde kullanılıyorsa en az üç kat yapılmalıdır. Her katta m2’ye 2,00kg. sıcak asfalt ile yapıştırılırlar. Polimer bitüm ile taşıyıcının belli kalınlıklarda kaplanması ile elde edilen polimer bitümlü örtüler ise fabrika ortamında 2, 3 ve 4 mm kalınlıklarda, 1m eninde 10m boyunda rulolar halinde üretilirler. Bu örtüler binaların temel ve çatılarında en az iki kat olmak üzere şalümö alevi kullanılarak uygulanırlar.
Plastik veya Kauçuk Esaslı Su Yalıtım Örtüleri: İlgili standartlarda öngörülen fiziksel ve kimyasal özelliklerde, kauçuk veya plastik hammaddelerinden üretilir. Taşıyıcılı ve taşıyıcısız olarak üretilen tipleri vardır. Genellikle bu sentetik örtülerin bir yüzleri ultraviyole ışınlarına karşı dayanıklı olarak üretilir. Kalınlıkları 1.2 – 2 mm arasında değişir. Bu örtüler tek kat olarak uygulanır. Mekanik tespitle veya sıcak hava kaynağı ile uygulanabilir. Genel olarak kullanım alanları; temeller, çatılar, su depoları, göletler, yüzme havuzları, tüneller, çöp depolama sahaları, su arıtma tesisleri vb. olarak sıralanabilir. Değişik renklerde ve yüzey biçimlerinde üretim yapılabilmektedir.
2-Yapısal Su Yalıtımı
Yapısal su yalıtımı malzemeleri genellikle betonarme yapılarda betonun imalatında, imalat kolaylığı sağlamak, daha kaliteli beton elde etmek ve su geçirimsizliği sağlamak amacıyla toz ya da sıvı halde kullanılırlar. Betonun içerisindeki su/çimento oranını düşürmek, beton içerisindeki kılcal boşlukları azaltmak, beton içerisindeki kapiler boşlukların tıkamak vb. fonksiyonları vardır. Beton katkıları ve derz malzemeleri bu gruba girer
Beton Katkıları: Karıştırma esnasında yeni hazırlanmış veya sertleşmemiş haldeki betona belli oranda (çimento dozajının %5‟ini geçmeyecek şekilde) eklenen kimyasallardır. Bu katkı malzemelerinin; priz geciktirici, hızlandırıcı, su azaltıcı, hava sürükleyici, don etkisine karşı koyucu, mukavemet hızlandırıcı, su geçirimsizlik temini vb. görevleri vardır. Genleşerek aktif su kaçaklarını tıkayan sıva ve tıkaç malzemeleri ise şok prizli olup suyla karıştırılarak kullanılırlar. Basınçlı şekilde gelen veya çatlak, boşluk ve deliklerden sızan suların acil olarak durdurulması gerektiğinde kullanılan malzemelerdir. Su yalıtım uygulamalarına engel olacak şekilde su girişlerini geçici bir süre tıkayarak uygulama için zaman kazandırırlar.
Derz malzemeleri: Betonarme imalatlarda yatay ve düşey betonarme elemanlar ayrı kalıplara dökülerek ayrı zamanlarda imal edilirler. Farklı zamanlarda dökülen yatay ve düşey betonarme elemanlar arasında boşluklar meydana gelir. Bu boşluklara “yapısal derz” denir.
Yapılarda Su Yalıtımı Gereken Noktalar
Yapılarda su yalıtımı temel yapılmadan önce toprak nemi ve zemin su ile temas eden grobetona yalıtım yapmakla başlamaktadır. Temel ve perde duvarlar su yalıtımı, dış duvarlarda, döşemelerde ve ıslak hacimlerde su yalıtımı, çatılarda su yalıtımı yapıda su yalıtımı yapılması gereken noktalardır.
Temellerde ve Bodrum Perdelerinde Su Yalıtımı
Temel ve bodrum perdelerinde yapılan su yalıtımının amacı, yapıyı normal şartlarda sudan korumanın yanı sıra, toprakta bulunan ve yeraltı suları ile yapıya kadar yükselme imkanı bulan kimyasal maddelerden yapıyı korumaktır.
Yapıların toprağa oturan ve tüm ağırlığını taşıyan temel ve perde duvarları, su ve nemin yaratacağı korozyona karşı en iyi korunması gereken bölümlerdir. Yapının tüm yükünü taşıdığı içinde, deprem ve zemin oturmaları esnasında en fazla gerilime maruz kalan betonarme taşıyıcı elemanlar bu bölümde yer almaktadır. Betonarme taşıyıcının içinde yer alan donatılar, suyun yıpratıcı etkisine maruz kaldıklarında paslanarak çürümeye başlar ve taşıyıcılık özelliğini sürekli kaybederek yıpranırlar. Sonraki aşamalarda beton suya karşı korunmaya başlansa bile bu çürüme süreci durdurulamaz. Depremde hasar gören yapılar üzerinde yapılan çalışmalarda, hasara sebebiyet veren konular içinde en önemli konu korozyondur.
Temel yalıtımının göz ardı edilmemesi gereken en önemli özelliği, hata kabul etmemesi ve telafisinin imkansız olmasıdır. Bu nedenle yalıtım sistemi seçilirken belli kriterlere göre karar verilmelidir. Bunlar: temel tipi, yapının araziye oturum şekli, drenaj imkanı, yeraltı su seviyesi, yapı içindeki farklı kottaki elemanlar, diğer yapılarla olan konumu ve projenin bütçesidir. Zeminde su durumu değerlendirmesi sonucuna göre temel tipi, yalıtım sistemi, yapıya uygun tüm detay çözümü ve malzeme seçimi yapılmalıdır. Zemindeki suyun durumunu öğrenmek için yağışların en fazla olduğu mevsim olan ilkbahar seçilmelidir.
Temellerde Su Yalıtımı Uygulaması
Yapı tasarımı aşamasında, zemin etüdü yapılırken zeminin su durumu tespit edilmelidir. Zemindeki suyun durumu su seviyesinin en yüksek olduğu dönemde tespit edilmelidir. Bu da ilkbahar dönemidir. Sondaj ve gözlemler sonucu zemindeki su durumu 3 guruba ayrılarak yalıtım projesi hazırlanır.
Zemin rutubetine karşı yalıtım
Basınçsız suya karşı yalıtım
Basınçlı suya karşı yalıtım
Bodrumlu yapılarda, yapının temeli yeraltı su seviyesinin üzerindeyse basınçsız zemin sularına karşı yapılan su yalıtımı yeterli olmaktadır. Yapının oturduğu zemin geçirgen değil ve sızıntı sularını doğal yollarla drene edemiyorsa yapıya çevresel drenaj yapılmalıdır. Yapının oturduğu zemin geçirgen ise drenaja ihtiyaç yoktur. Yer altı suyu yapının temeline yakını veya üzerinde ise bodrum kat perde duvarlarında hidrostatik basınç olmaması için çevresel ve alansal drenaj sistemi yapılmalıdır. Böyle durumlarda temel ve bodrum perde duvarlarına dıştan(pozitif) basınçlı zemin sularına karşı kullanılan yalıtım malzemeleri kullanılarak uygulama yapılmalıdır.
Drenaj
Drenaj, yapıyı yüzey ve sızıntı sularından, kar ve buzun erimesiyle toprağa sızan sulardan ve yeraltında bulunan sulardan korumak amacıyla yapılır. Drenajın iki şekilde uygulanması yapılır:
Dış drenaj: Temel duvarından 50~100 cm açıkta ve temel tabanından da 30~50 cm derinde binanın % 5~10 cm eğim verilerek kanal yapılır. Açılan bu kanala drenaj borusunda bulunan deliklerin tıkanmaması için drenaj keçesi serilir. Daha sonra minimum 20 cm çapında drenaj boruları döşenir. Kanala, boruların yüksekliğinin yarısına kadar kil ile doldurulup iyice sıkıştırılır. Kil dolgu ve boruların üzerine önce iri, sonra ufak taş parçaları, yüzeye yakın kısmı ise iri kumla doldurulur.
Drenaj borularının köşelerine en az 50×50 cm ebadında, drenaj tabanından 15~20 cm aşağısından başlayarak bahçenin hizasına kadar yükselen rögarlar, bacalar yapılır. Borular ise bu bacalara bağlanır. En düşük seviyedeki baca ise dere yada yağmur suyu kanalına bağlanıp su yapıdan uzaklaştırılır.
İç drenaj: Bodrum katında dış drenajın yapılmasının mümkün olmadığı durumlarda yapılır. Çoğunlukla binanın tam merkezinde bodrum katında döşemeden 2.00 m derinlikte 50×50 cm ebadında bir kuyu yapılır. Kuyunun yan yüzlerine harçsız moloz taş örülür. Kuyunun üzerine beton veya saç bir kapak kapatılır. Kapağın üstüne otomatik çalışan bir su motoru konulur. Motordan çıkan su hortumunun bir ucu suyun döküleceği yere diğer ucu kuyunun içine bırakılır.
Zemin Rutubetine Karşı Yalıtım
Zeminde daima var olan zemin rutubeti veya zemin nemi yapıya kılcallık yoluyla girip yapya zarar veren ve zemin cinsine göre farklılık gösteren sudur. Zemin rutubeti;
Zemin tanecikleri ile aderans temin eden ve sızmayan su,
Zemin tanecikleri arasında köşelere asılı kalan su,
Zemin taneciklerini ince bir flim şeklinde saran su ve
Yer altı suyu veya birikinti sularından kılcal olarak emilen su
şeklinde tanımlanmaktadır. Çimento esaslı kristalize olan su yalıtım malzemesiyle beton suya karşı geçirimsiz hale getirilebilinir veya zeminle temas eden betonarme duvarlara bir kat polimerik örtü ile (camtülü taşıyıcılı) yaltım yapılmalıdır. Temelin altında çevresel veya gerekli ise alansal drenajla yalıtım tamamlanır.
Basınçlı Suya Karşı Yalıtım: Binaya ve yapılan su yalıtımına sürekli hidrostatik basınç yapan yer altı sularıdır. Binanın yapılacağı alanda harfiyat tamamlandığında ortaya çıkan su basınçlı suya örnektir. Uygulanacak su yalıtım malzemelerinin sarfiyatı, binanın zemine uyguladığı yük ve maruz kalınan hidrostatik su basıncına bağlı olarak belirlenir. Bohçalama yapılması gereken temellerde yalıtım; ayrık nizamlı yapılarda, harfiyatın şevli yapılabildiği yerlerde dıştan bohçalama, bitişik nizamlı yapılarda ise çalışmaya imkan verecek şevli harfiyat yapılamıyorsa içten bohçalama yöntemi uygulanır.
Dıştan Bohçalama
Toprak kaymasını önlemek için alınacak emniyet tedbirlerinden biri temel çukurunu şevli olarak açmaktır. Temel grobetonunun yapılacağı alan sıkıştırılarak tam kuru hale getirilmelidir. Yapılacak drenaj sistemleri ile yeraltı suyunun taban kotunun altına düşürülmelidir. Temel altı grobeton, temel perde sınırından 60 cm dışarıda ve iç tarafa doğru şevli yapılmalıdır. Polimer bitümlü örtü(polyester keçe taşıyıcılı), sürme esaslı su yalıtım malzemeleri, plastik/kauçuk esaslı sentetik örtüler su yalıtım malzemesi olarak kullanılabilir. Bohçalamada polyester keçe taşıyıcılı polimer bitümlü örtü kullanılacaksa tabana soğuk uygulamalı astar emülsiyo(m2 ’ye 0,400 kg sarfiyatta) uygulanır. Astar kuruduktan sonra polyester keçe taşıyıcılı polimer bitümlü örtü iki kat serilir. Boylamasına 15, enlemesine 10 cm, birbiri üzerine bindirilerek şalümo ile eritilip yapıştırma işlemi yapılır. Daha sonra ulaşabilmak amacıyla yapılan yalıtımın, temel perde sınırını aşan filizlerinin üzerine düşük dozlu beton atılarak korunur. Böylece yatayda yapılan uygulama tamamlanmış olur. Yalıtım yapılan tabana perde duvarlar yapıldıktan sonra duvar yüzeylerine soğuk uygulamalı astar emülsiyonu(m2’ye 0,400 kg sarfiyatta) sürülür. Astar kuruduktan sonra iki kat polimer bitümlü örtü(polyester keçe taşıyıcılı) yapıştırılır. Yatayda bırakılan yalıtım filizlerini koruyan düşük dozdaki beton kırılarak yalıtım örtüsü düşey duvarlara şalömü ile eritilerek yapıştırılır ve su yalıtımı tamamlanmış olur. Perdede yalıtımın toprak ile temas etmemesi için hem koruyucu olarak hem de ısı yalıtımı görevi görmesi için ekstrüde polistiren levha konulur. Levhanın önüne tuğla duvar örülerek toprak dolgu yapılır.
İçten Bohçalama
Yapı inşaa alanı bitişik nizam ise insan çalışmasına yeterli şev açıklığının bulunmadığı durumlarda içten bohçalama uygulaması tercih edilir. Bina betonarme yapılan bir çanak içerisine oturtulur. Betonarme çanak yüzeyine yatayda ve düşeyde yalıtım bir defada yapılır. Köşelere pah yapıldıktan sonra betonarme çanağın iç tarafına soğuk uygulamalı astar emülsiyonu(m2’ye 0,400kg sarfiyatta) sürülür. Astar kuruduktan sonra çanağın içine düşey ve yatayda iki kat polimer bitümlü örtü(polyester keçe taşıyıcılı) ile su yalıtımı tamamlanır. Sonra her iki düzlemdeki yalıtım katmanları koruma altına alınır. Son olarak, binanın taşıyıcı sistemi (radye temel ve perde duvarları ile iç çanak) yapılarak bitirilir.
Basınçsız Suya Karşı Yalıtım
Damlayabilir, akabilir durumdaki suya genel olarak basınçsız su adı verilir. Yağışlardan sızan su veya sulamadan kaynaklanan kullanma suyu toprak tarafından emilirken perde duvarlardan süzülür. Bu sular; yapı ve yalıtım üzerine ya hiç ya da geçici olarak bir hidrostatik basınç yapar. Basınçsız suya karşı, temel derinliğe bağlı olarak önerilecek alternatifli detaylar şunlardır.
Yatayda (Tabanda): Bir polyester keçe taşıyıcılı 3 mm polimer bitümlü örtü veya, bir kat polyester keçe taşıyıcılı 3 mm örtü ile bir kat camtülü taşıyıcılı 3mm kalınlıkta polimer bitümlü örtüler uygulanır. Okside bitümlü örtülerde örtü adedi bir kat arttırılır.
Düşeyde (Perdede): Bir kat camtülü taşıyıcılı 3mm polimer bitümlü örtü veya camtülü taşıyıcılı 3 mm kalınlıkta polimer bitümlü örtü iki kat olarak uygulanır. Okside bitümlü örtülerde örtü adedi bir kat arttırılır.
Basınçsız suya karşı yalıtım uygulanacağı zaman, yalıtımın; korunacak yapı yüzeylerine, suyun etkisinde kalan kısımlarında tamamen örtmesine ve basınç yapmayan suyun içeri sızmasını önlemesine dikkat etmelidir.
Dış Duvarlarda Su Yalıtımı
Dış kaplamada yanlış detaylandırma, kalitesiz malzeme ve kötü işçilik yapıldığında, yağmur alan cephelerin, yağmur suyunu iç hacimlere kadar ilettikleri görülmüştür. Yağan yağmur rüzgarla itilerek cephelerin ıslanmasına neden olur. Duvarlarda yalıtım uygulanmamış ise duvar kaplamasının içinde var olan delik ve boşluklardan duvar bünyesine ve derzlere girer. Bu da duvarda su sorunlarının yaşanmasına neden olur. Yağmur suyu yalıtım yapılmamış cephenin düşey dış yüzeyine girmekle kalmaz, suyun duvara girmesi; duvar üzerinde doğru detaylandırılmamış yatay çıkıntılardan (kornişlerden), pencere damlalıklarının usulüne uygun olmamasından, pencere duvar bağlantılarının yanlış düzenlenmesinden, balkon suları ve yağmur oluklarının detaylarının çözümlenememesinden dolayı su sorunlarının oluşumuna yol açar.
Islak Hacimlerde Su yalıtımı
Banyo, mutfak, WC gibi ıslak hacimlerde, kullanılan suyun tesisatlardan sızarak döşemeye geçip yapıya zarar vermesini önlemek amacıyla yalıtım uygulanması önemlidir. Döşemede yapılan yalıtımı, kaba döşemeden yüzeye doğru şöyle sıralayabiliriz.
İçerisine sika vb. solüsyon katılmış eğim betonu (%3-5) eğim verilerek 3 cm olacak şekilde dökülmesi,
Yalıtım gereci olarak mastik asfalt vb. kullanılması, mozaik ya da çimento harçlı karo vb. döşeme kaplaması,
Döşemede yapılan yalıtımın duvarda, en az lavabo muslukları seviyesini aşacak şekilde olmalıdır,
Duvarda yapılan yalıtım işlemlerine de, duvar yüzeyinden içeriye doğru da şöyle sıralayabiliriz,
Yalıtım gereci olarak mastik asfalt, membran vb. kullanılması,
Sıva teli ve mozaik ya da çimento harçlı karo, fayans, mermer vb. duvar kaplaması (Kaplama harcı içerisine sika, antihidro vb. katılması uygun olur.
Döşemelerde Su Yalıtımı
Zemine oturan döşemelerin, zeminle sürekli ilişkide olmaları nedeniyle, kapilariteyle su emmeleri kaçınılmazdır. Bunu önlemek için blokajın üzerine kum serilir ve rutubet kesici serilir. Su ve nem, yatay, eğik ve düşey olarak binaya doğru hareket eder. Dolayısıyla özellikle su basıncı yüksek olan zeminlerde drenaj yaparak su düzeyini düşürmek ve suyu binadan uzaklaştırmak gerekmektedir. (Rutubet Neden Oluşur? Nasıl Önlenir?)
Binalarda rutubet olmasına yol açan ve bina elemanlarına zarar veren yağmur, kar ve yer altı sularının etkilerini önlemek için genellikle dış çevre yalıtımı yapılır. Böylece bina bir bütün olarak doğal sulardan ve rutubetten korunur. Zemine oturan döşemelerde eğer ısı yalıtım yapılacaksa rutubet kesici zemin betonuyla ısı yalıtım arasına yapılmalıdır.
Düşük döşeme yapılan bölgenin (bitümlü pestil, rüberoit veya plastik örtüler gibi) su kesici bir malzeme ile bohçalanması gerekir. Bu şekilde tesisattan sızabilecek suların aşağıdaki mekâna ulaşması önlenmiş olur. Ancak su kesici sızan suyun cüruf dolguyu doldurduktan sonra fark edilmesine neden olur. Bu nedenle su kesicinin ıslak hacim duvarından 10 cm kadar yükseltilmesi doğru olur
Çatılarda Su Yalıtımı
Su ile direkt temas halinde bulunan çatıların, yağmur suyunun çatı kaplaması altına geçirmesini engellemek için en başta doğru tasarlanması ve çatı örtü malzemesinin, suyu yapıdan uzaklaştırabilecek özellikte seçilmesi gerekmektedir. Çatı sisteminde yağış suyu geçirimsizliği sağlanmalıdır. Bu bağlamda çatı üzerine gelen yağış suları, belirli noktalarda toplanarak en kısa yoldan güvenli bir şekilde uzaklaştırılmalıdır.
Yalıtım uygulamaları bakımından çatılar; soğuk (iki tabakalı) ve sıcak (tek tabakalı) olmak üzere iki gurupta incelenir.
Soğuk Çatılar; eğimli ya da az eğimli bir çatıda örtü konstrüksiyonu ile taşıyıcı konstrüksiyon arasında havalandırmayı sağlayan bir hava yastığının bulunduğu iki katmanlı bir çatı türüdür. Bu çatıda alttan gelen su buharı döşeme ve ısı tutucuyu geçerek hava yastığı yoluyla dışarı atılır ve buhar kesici gerekmez. Soğuk çatılarda su yalıtımı genellikle kiremit altında yapılır.
Sıcak Çatılar; Çatıyı oluşturan tüm katmanların belli bir sıra ile sıralandıkları bu tür çatıda, taşıyıcı, koruyucu katmanlar, arasında bir hava yastığı olmaksızın tek bir kabuk halinde oluşturulurlar.
Eğimli Çatılarda Su Yalıtımı
Çatıların eğimli yapılması sebeplerinden birisi de suyu çatıdan doğal yollarla uzaklaştırmaktır. Eğimi doğru tasarlanmış çatılardan yağmur suyu hızla uzaklaşabilir ancak kar gibi çatıda belli süre kalıp yavaş yavaş eriyen ve çatıda belli süre kalan yağışlarda çatı kaplamasından içeriye su girmemesi için çatı kaplamalarının altında bir takım yalıtım tedbirlerinin alınması gerekir. Çatı kaplamalarının altında bitüm esaslı kiremit altı su yalıtım örtüleri, plastik/kauçuk esaslı nefes alan sentetik su yalıtım örtüleri ve bitümlü levhalar kullanılır.
Kiremit altı örtüler ile uygulama: Oluk yönüne paralel olarak alttan başlanarak mahyaya doğru 10cm’lik bindirmeler ile kaplama tahtasının üzerine su yalıtım örtüleri tüm yüzeye serilir. Saçaklara dik olarak baskı çıtaları yerleştirilir. Su yalıtım malzemeleri başlı çivilerle merteklere veya çatı tahtasına tespit edilir. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtalarının çakılması ve kiremitlerin bağlanması ile uygulama sonlandırılır.
Eğer eğimli çatının konstrüksiyonu betonarme ise su yalıtım malzemeleri ısı yalıtım malzemesinin altında veya üstünde yer alabilir. Betonarme yapılan çatıya tesviye şapı atılır. Tesviye şapının yüzeyine soğuk uygulamalı astar sürülür. Astarın kuruduktan sonra mineral kaplı polyester keçe taşıyıcılı polimer bitümlü örtü, çatı eğimine dik yönde serilerek şalümo alevi ile yapıştırılarak uygulama tamamlanır. Bacalarda ise belirli bir mesafeye kadar sürdürülmeli ve özel profiller yardımıyla hem yüzeye tespit edilmeli hem de güneş ışınlarından korunmalıdır. Su yalıtım malzemeleri derelerin içerisine kadar yapılmalıdır. Su yalıtım örtülerinin derelerin içinde kalan kısımları güneş ışığına maruz kalacağından bu bölgelerde metal kaplı örtüler veya özel saçak profillerinin bütil bantlar ile yapıştırılması gerekmektedir.
Shingle Uygulamaları: Bu uygulamalarda merteklerin üzerine nemden etkilenmeyen kar yükünü ve çalışan kişinin ağırlığını taşıyacak mukavemette esneme ve kırılma yapmayan OSB levha veya kontrplak levha kullanmak gerekir. Bu levhalar mertekler üzerine şaşırtmalı olarak tespit edilir. Isıl genleşmeler göz önüne alınarak levhalar arasında 2 mm boşluk bırakılmalıdır. Levhaların uzun kenarları saçağa paralel olacak şekilde yerleştirilmelidir. Levhalar üzerine hem oluşturulan alt tabakayı korumak hem de shingle uygulaması için kuru bir yüzey elde etmek için su yalıtım örtüsü serilir. Bu örtüler saçağa paralel olarak serilmeli ve enine en az 10cm, boyuna en az 5cm bindirilerek yapıştırılmalıdır. Daha sonra shingle çivileri kullanılarak saçak tan mahyaya doğru shingle tespiti yapılır.
Teras Çatılarda Su Yalıtımı
Teras çatılar; üzerinde gezilmeyen, üzerinde gezilebilen veya bahçe teras olarak tasarlanabilir. Teras çatıların su yalıtımında yaygın olarak kullanılan membranlar en az iki kat olmak üzere polimer bitümlü su yalıtım membranlarıyla oluşturulabilir, gezilen çatılarda karo veya koruma betonu kullanılabilir. Gezilemeyen çatılarda da ısı yalıtım katmanının üzerine çakıl serilir. Betonarme teras çatılarda su yalıtımı, en az %2 meyile sahip ahşap mala perdahlı meyil betonu üstüne yapılır. Su giderleri dikey inişli veya parapet çıkışlı olmak üzere ve yağış suyunu drene edebilecek şekilde planlanmalıdır. Meyil betonu suyu giderlere yönlendirmeli ve su birikmesine engel olmalıdır.
Üzerinde gezilebilen teraslarda su yalıtımı uygulama aşamaları şunlardır;
Teras çatıya ilk kat şap (düzeltme) betonu dökülür.
Şap (düzeltme) betonu helikopter ile sıkıştırılır ve düzeltilir.
Tüm düşey ve yatay elemanların birleşim yerlerine, örtülerin daha yumuşak dönüş yapmasını sağlamak için, 45° eğimli en az 8 x 8 cm genişlikte pahlar yapılır( Şekil 4.16.)
Su yalıtımı uygulanacak yüzeyler düzgün, pürüzsüz, yağ, mazot vb. kirlerden ve birikintilerden temizlenir.
Astar sürülmüş yüzey, membran uygulamasına hazır hale getirilir
Astar kuruduktan sonra, birinci kat su yalıtım membranı şalumo alevi ile ısıtılıp yapıştırılır.
Membran tabakalarının birleşim yerlerinde 10-15 cm bindirme yapılır.
İkinci kat membran tabakası serilir. Bu tabaka alttaki ile aynı doğrultuda ve birleşim yerleri alttakinin ortasına gelecek şekilde ayarlanır.
Membran, parapetlerde ve baca eteklerinde 30 cm yukarı çıkarılır.
Membran, parapetlerin birleşim yerlerinde boşluk kalmayacak şekilde yapıştırılır. Su inişlerinde, membran ısıtılıp mala ile düzeltilerek boşluk kalmayacak şekilde yapıştırılır.
Baca diplerinde boşluk kalmayacak şekilde membrana ek yapılarak yapıştırılır.
İkinci kat membranın üzerin ısı yalıtım malzemesi serilir. Isı yalıtım malzemesi üzerine keçe serilir. Keçe üzerine son kat düzeltme betonu dökülür.
Son olarak terasın mermer vb ile kaplanması yapılır.
Su Yalıtım İle İlgili Standartlar Nelerdir?
Su yalıtımı, su izolasyonu, su geçirimsizliği sağlamaya yönelik malzeme standartları şu şekildedir;
TS 11758-1 ( 05.04.2002): Polimer Bitümlü Örtüler – Su Yalıtımı İçin – Eritme Kaynağıyla Birleştirilerek Kullanılan – Bölüm 1: Özellikler
TS 3599 ( 13.11.1981): Su Depoları ve Yüzme Havuzlarında Sızdırma Yalıtımı Tasarım ve Yapım Kuralları
TS 2988 ( 09.02.1978) : Asfaltlı Cam Dokuma Yalıtım Pestili (Okside Bitümlü)
TS 2999 ( 16.02.1978) : Asfaltlı Metal Folyo Yalıtım Pestili (Okside Bitümlü)
TS 2191 ( 30.04.1976) : Asfaltlı Cam Tülü Yalıtım Pestili (Okside Bitümlü)
Su geçirimsizliğini sağlamaya yönelik yardımcı standartlar
TS 13047 ( 30.04.2003): Bitümlü Örtüler – Eğimli Çatı Kaplama Malzemeleri Altında Kullanılan
TS 12349 (16.12.1997): Oluklu Levhalar ve Özel Parçalar – Organik Lifli -Bitümlü-Kiremit Altında Su Yalıtımında Kullanılan (eğik çatılarda uygulanır.)
Su yalıtımı uygulamalarına yönelik standartlar
TS 3128 ( 13.04.1990): Binalarda Zemin Rutubetine Karşı Yapılacak Yalıtım İçin Yapım Kuralları
TS 3647 ( 13.11.1981): Binalarda Yeraltı Suyuna Karşı Yapılacak Yalıtımlarda Tasarım ve Yapım Kuralları
TS 11758-2 (23.12.2003): Polimer Bitümlü Örtüler – Su Yalıtımı İçin – Eritme Kaynağıyla Birleştirilerek Kullanılan Bölüm 2: Uygulama Kuralları
İLGİLİ YAZILAR
Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısının (R) 4/5 ile Çarpılması
Türkiye Deprem Yönetmeliği 4.3.2.4 ile taşıyıcı sistem davranış katsayısı R’nin 4/5 ile yani 0.8 ile…
İnşaatlarda Araç – Makine – Tesis Maliyetlerinin Belirlenmesi
Araç – Makine – Tesis Maliyetleri işin yürümesi için gerekli olan; şantiye yönetim binası, depo…
Türkiye Deprem Tehlike Haritaları
ODTÜ, Boğaziçi, Akdeniz, Çukurova, Sakarya Üniversitesi, Maden Teknik Arama Genel Müdürlüğü ve AFAD yetkililerinin çalışmalarıyla…
Radye Temellerde Donatı Tertibi ve İş Derzleri
Radye Temellerde Donatı Tertibi Radyelerde kalınlığın zımbalama, kesme kuvveti ve eğilme momentine göre tahkikleri karşılayacak…
BOQ Nedir? – Bill Of Quantities
İngilizce “Bill of Quantities” teriminin kısaltması olan “BOQ” daha çok uluslararası çalışan inşaat şirketlerinde kullanılan…
Hazır Beton Nedir? Nasıl Üretilir?
1. Hazır Beton Nedir? -Tanımı Hazır beton, betonu oluşturan bileşenlerin (agrega, su, çimento ve katkı…
TBDY Betonarme Döşeme Tasarımı
TBDY ‘de Betonarme Döşeme Tasarımı konusunda önceki yönetmeliklere göre önemli değişiklikler yapılmış ve taşıyıcı sistemde…
TBDY-Kazık Temel Tasarımı ile İlgili Koşullar
ugur ozmen
Çelik Öngerme Elemanları- Gergi Malzemeleri
Öngermeli çelik elemanlarda, olağan çelik yapılarda kullanılan bütün çelik türleri kullanılabilir. Genelde, ayrı bir gergi…
Linolyum Kaplama Nedir?
Konut, hastane, okul, işyeri gibi birçok alanda tercih edilen ve elastikliği ve aşınmaya karşı dayanıklılığı…
SON YAZILAR
G İLE BAŞLAYAN İNŞAAT TERİMLERİ
Gecekondu Nedir?
Gecekondu Kavramı Gecekondu kavramı, yapısal olarak iki kelimeden oluşmuş birleşik bir sözcüktür. Türk Dil Kurumu’na…
4 gün önce
A İLE BAŞLAYAN İNŞAAT TERİMLERİTEKNİK BİLGİ
Açık Deniz Yapıları ve Platformları
Açık deniz yapıları kıyıdan uzakta ve deniz ortamında inşa edilen, yapı türüne bağlı olarak çeşitli…
5 gün önce
ULAŞTIRMA
Bitümlü Sıcak Karışımların Fiziksel ve Mekanik Özellikleri
Bitümlü sıcak karışımların fiziksel ve mekanik özellikleri 8 başlık altında değerlendirilebilir; Stabilite Rijitlik Dayanıklılık (Durabilite)…
3 hafta önce
TEKNİK BİLGİY İLE BAŞLAYAN İNŞAAT TERİMLERİ
Yığma Yapı Nedir? Yığma Bina Çeşitleri ve Özellikleri
1. Yığma Yapı Nedir? Yığma yapılar, yapıdaki ana taşıyıcı elemanları olan duvarların; hem yapıya etkiyen…
3 hafta önce
A İLE BAŞLAYAN İNŞAAT TERİMLERİ
Arsa Payı Nedir? Nasıl Belirlenir ve Dağıtılır?
1. Arsa Payı Nedir? Arsa payı, kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulurken, ana gayrimenkulün bulunduğu…
3 hafta önce
TEKNİK BİLGİ
Merdiven Dengeleme – Dönel Basamak Dengelendirme
Merdiven dengeleme; dönel merdivenlerde, basamak derinliğinin kova hattında ortalama değerlerin altına düşmesi ve yine kova…